Page 91 - Konsument w swiecie cyfrowym

Konferencja „Konsument w świecie cyfrowym”, Wrocław 25 marca 2015 r.

długoterminowego kredytu hipotecznego opuszcza miejsce zamieszkania przed wniesieniem prze-
ciwko niemu pozwu, jednocześnie dopuszczając się zaniechania realizacji obowiązku każdorazo-
wego poinformowania sądu o zmianie adresu zamieszkania sąd państwa członkowskiego, na te-
rytorium którego znajduje się ostatnie znane miejsce zamieszkania konsumenta, jest właściwy na
podstawie art. 16 ust. 2 rozporządzenia Bruksela I (obecnie art. 18 ust. 2 rozporządzenia Bruksela
I bis), jeżeli nie jest w stanie ustalić na podstawie art. 59 rozporządzenia Bruksela I (obecnie art.
62 rozporządzenia Bruksela I bis) aktualnego miejsca zamieszkania pozwanego, a także gdy nie
jest możliwe zebranie dowodów umożliwiających stwierdzenie, że pozwany zamieszkuje poza
terytorium Unii Europejskiej.

4. Podsumowanie

Jak wskazano, przedmiotem rozstrzygnięć Trybunału w zakresie sporów z udziałem konsumentów
były kwestie związane z próbą zdefiniowania umowy, o której mowa w art. 15 ust. 1 lit. c rozpo-
rządzenia Bruksela I (obecnie art. 17 ust. 1 lit. c rozporządzenia Bruksela I bis), a także określenie
charakteru „działalności kierowanej do” państwa członkowskiego. Brzmienie tych przepisów nie-
jednokrotnie nastręczało wątpliwości w zakresie prawidłowego zdefiniowania tej umowy i określe-
nia granic jej zawodowego charakteru, przy jednoczesnej konieczności szczegółowego określenia
zakresu „kierowania” działalności gospodarczej lub zawodowej kontrahenta do danego państwa
członkowskiego, na terenie którego konsument ma miejsce zamieszkania. Wraz z popularyzacją
i rozwojem handlu elektronicznego, konsumenci coraz częściej dokonują zakupu na odległość,
wykraczając niejednokrotnie poza granice własnego kraju. Niewątpliwie sprzyja temu postępujący
proces komputeryzacji społeczeństwa, czy zwiększona dostępność do Internetu i środków umożli-
wiających komunikowanie się na odległość. Z tego też względu przedmiotem działalności orzecz-
niczej Trybunału Sprawiedliwości niejednokrotnie był i będzie związek przyczynowy pomiędzy
stosowaniem przez przedsiębiorcę narzędzi komunikowania się na odległość np. prowadzenia
strony internetowej informującej o jego działalności z pozyskiwaniem za jej pośrednictwem in-
formacji przez konsumenta o oferowanym produkcie oraz z zawieraniem umów konsumenckich
za jej pośrednictwem a kierowaniem swojej działalności poza obszar państwa siedziby. Co więcej,
problem ten będzie się komplikował i nasilał z uwagi na poszerzanie gamy tego rodzaju środków
np. poprzez wykorzystywanie przez przedsiębiorców mediów społecznościowych.

Zaakcentować także należy nierówność w zakresie możliwości wytaczania powództwa przez
przedsiębiorcę względem konsumenta. Jak wskazano – kontrahent jest ograniczony w wyborze
właściwego sądu ze względu na miejsce zamieszkania konsumenta, co w przypadku tego drugiego
rozszerzone jest także o miejsce zamieszkania kontrahenta. Co do zasady rozwiązanie to należy
ocenić pozytywnie, bowiem sprzyja ono ochronie konsumentów, jako szczególnej grupy podmio-
tów występujących w sporach cywilnych, w których zdecydowanie występują oni w niekorzystnej
roli względem profesjonalisty, jakim jest przedsiębiorca.

Reasumując, celem rozporządzenia Bruksela I, a obecnie Bruksela I bis jest ułatwienie dostępu
do wymiaru sprawiedliwości w sprawach o charakterze transgranicznym, co niewątpliwie wpłynąć
może na zwiększenie skuteczności dochodzenia roszczeń przez konsumentów i ochrony przysłu-
gujących im praw.

91