Page 89 - Konsument w swiecie cyfrowym

Konferencja „Konsument w świecie cyfrowym”, Wrocław 25 marca 2015 r.

strzygnięcia jest konieczność ustalenia, czy wykładni zasad dotyczących jurysdykcji należy doko-
nywać w ten sposób, że roszczenie umożliwiające konsumentowi dochodzenie na drodze sądowej
od spółki zajmującej się sprzedażą wysyłkową wydania pozornie wygranej przez niego nagrody,
chociaż przyznanie nagrody nie zależy od złożenia zamówienia na towary oferowane na sprzedaż
przez tę spółkę, wynika z umowy w rozumieniu art. 15 ust. 1 lit. c rozporządzenia Bruksela I
(obecnie art. 17 ust. 1 lit. c rozporządzenia Bruksela I bis), a w razie potrzeby przy założeniu, że
konsument dokonał jednak takiego zamówienia.

Należy jednak stwierdzić, że wspomniany przepis znajduje zastosowanie jedynie wówczas, gdy
rozpatrywane powództwo wiąże się w umową zawartą pomiędzy konsumentem a zawodowym
kontrahentem. W opinii Trybunału w sytuacji analogicznej do podanej w niniejszym stanie fak-
tycznym, powództwo takie wchodzi w zakres art. 15 ust. 1 lit. c rozporządzenia Bruksela I (obecnie
art. 17 ust. 1 lit. c rozporządzenia Bruksela I bis) pod warunkiem, że przedsiębiorca zobowiązał
się prawnie do zapłaty tej nagrody konsumentowi. W przypadku spełnienia powyższej przesłanki,
powództwo takie wchodzi w zakres wskazanego przepisu przy założeniu, że konsument złożył
zamówienie u tego kontrahenta.

3.5. Pozwanie konsumenta w sytuacji nieznajomości jego miejsca
zamieszkania

Omówione wyżej przypadki dotyczą sytuacji, w których konsument pozywa przedsiębiorcę przed sąd
według miejsca zamieszkania konsumenta. Należy jednak zwrócić także uwagę na sytuacje, w któ-
rych to przedsiębiorca pozywa konsumenta, którego aktualne miejsce zamieszkania nie jest znane.
W tym względzie zwrócić należy uwagę przede wszystkim na wyrok wydany w sprawie Hypoteční
banka a.s. przeciwko Udonowi Mike’owi Lindnerowi20. W niniejszym stanie faktycznym wniosek
został złożony w ramach istniejącego sporu pomiędzy bankiem mającym siedzibę w Czechach a po-
zwanym – obywatelem Niemiec, którego adres jest nieznany, w przedmiocie zapłaty przez pozwane-
go kwoty pieniężnej z tytułu zaległych spłat z tytułu udzielonego mu kredytu hipotecznego.

W zakresie regulacji odnoszących się do jurysdykcji sądów w sprawach dotyczących umów kon-
sumenckich należy podkreślić ich asymetryczność. Konsument ma bowiem szerszy zakres moż-
liwości odnośnie wyboru sądu właściwego do rozstrzygnięcia sporu, podczas gdy kontrahentowi
pozostaje jedynie możliwość wytoczenia powództwa przed sąd miejsca zamieszkania konsumenta.
Unormowanie takie znajduje uzasadnienie w perspektywie ochrony konsumenta jako słabszej stro-
ny sporu, w którym jest jedną ze stron. Problematyczna jednak z punktu widzenia przedsiębiorcy
jest sytuacja, w której to w chwili skierowania pytania prejudycjalnego do Trybunału nie był znany
jego aktualny adres. W niniejszym stanie faktycznym pozwany, obywatel Niemiec zawarł umowę
kredytu ze spółką Hypoteční banka z siedzibą w Czechach. W umowie określono, iż w przypadku
wszelkich sporów powstałych na tle zawartej umowy, zostaną one poddane jurysdykcji sądu po-
wszechnego właściwego ze względu na siedzibę banku wpisaną do rejestru spółek w dniu wniesie-
nia powództwa. Pozew skierowano jednak do sądu powszechnego według miejsca zamieszkania
pozwanego, z uwagi na to, iż w dniu jego wniesienia bank nie mógł przedstawić oryginału umowy,
co było niezależne od jego woli. Powództwo to zostało uwzględnione, wydano nakaz zapłaty, który
nie mógł być doręczony pozwanemu z powodu niezamieszkiwania przez pozwanego pod żadnym
z adresów, które były znane sądowi krajowemu. Sąd wobec braku możliwości skutecznego ustale-
nia aktualnego miejsca zamieszkania pozwanego, wyznaczył dla niego kuratora, jako osoby, której
miejsce nie jest znane. Pierwszą czynnością procesową kuratora było wniesienie pisma, w którym
podniósł on zarzuty co do istoty sprawy, konsekwencją czego było zawieszenie postępowania.

Przedmiotem pytań prejudycjalnych skierowanych do Trybunału było przede wszystkim ustale-
nie, czy okoliczność, że jedna ze stron postępowania sądowego jest obywatelem innego państwa niż

20 Wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 17 listopada 2011 r. w sprawie Hypoteční banka a.s. przeciwko Udonowi
Mike’owi Lindnerowi, C-327/10.

89