Page 87 - Konsument w swiecie cyfrowym

Konferencja „Konsument w świecie cyfrowym”, Wrocław 25 marca 2015 r.

munikacji elektronicznej, rozwiązanie takie dodatkowo zyskuje na znaczeniu, co pozwala zapewnić
konsumentowi lepszą ochronę jego interesów.

Przedstawione stanowisko Trybunału zostało utrzymane także w wyroku w sprawie Lokman
Emrek przeciwko Vladowi Sabranovicowi18, w którym przedmiotem była sprzedaż pojazdu oby-
watelowi Niemiec przez przedsiębiorcę zajmującego się sprzedażą używanych samochodów z sie-
dzibą we Francji, który prowadził stronę internetową informującą o jego działalności. Podkreślić
należy, iż na stronie tej zawarte były dane adresowe przedsiębiorstwa wraz z numerem francuskie-
go telefonu stacjonarnego, jak i niemieckim numerem telefonu komórkowego wraz z odnośnymi
międzynarodowymi numerami kierunkowymi. Źródłem wiedzy powoda o tym przedsiębiorstwie
i jego działalności były informacje pochodzące od jego znajomych, których powzięcie skutkowało
osobistą wizytą powoda w siedzibie przedsiębiorstwa, gdzie doszło do zawarcia pisemnej umowy
sprzedaży używanego samochodu. W powództwie wytoczonym przed sąd w Niemczech powód
podniósł, iż z koncepcji strony internetowej przedsiębiorcy wynikało, iż kieruje on swoją działal-
ność gospodarczą również do konsumentów niemieckich. Sąd I instancji uznał w oparciu o rozu-
mienie art. 15 ust. 1 lit. c rozporządzenia Bruksela I (obecnie art. 17 ust. 1 lit. c rozporządzenia
Bruksela I bis), iż nie jest właściwa jego jurysdykcja wobec braku kierowania działalności gospo-
darczej przez pozwanego na terytorium Niemiec, co zostało zaskarżone przez powoda argumentu-
jącego właściwość jurysdykcji sądu niemieckiego w oparciu o to, iż wskazany przepis nie deter-
minuje konieczności by umowa była zawarta na odległość. W opinii sądu odwoławczego „podanie
międzynarodowego numeru kierunkowego do Francji oraz niemieckiego numery komórkowego
stwarza w jego opinii wrażenie, że przedsiębiorca stara się pozyskać konsumentów zamieszkałych
także poza Francją, w szczególności tych, którzy zamieszkują w strefie przygranicznej Niemiec”
(pkt 16 rozstrzygnięcia). Sąd ten podkreślił jednak, iż w celu zapobieżenia rozszerzenia zakresu
art. 15 ust. 1 lit. c rozporządzenia Bruksela I (obecnie art. 17 ust. 1 lit. c rozporządzenia Bruksela
I bis), strona internetowa przedsiębiorcy powinna leżeć przynajmniej u źródła rzeczywistego za-
warcia umowy z konsumentem.

Wobec tych wątpliwości postępowanie zostało zawieszone, a pytanie prejudycjalne skierowane
do Trybunału oparte było o to, czy wskazany wyżej przepis zakłada w przypadkach, w których
strona internetowa przedsiębiorcy spełnia wymóg kierowania działalności do państwa zamieszka-
nia konsumenta, dalszą nieformalną przesłankę polegającą na tym, że aby konsument został za-
chęcony do zawarcia umowy przez prowadzoną przez przedsiębiorcę stronę internetową, obecność
w Internecie musi mieć przyczynowy charakter dla zawarcia umowy. Drugie pytanie odnosiło się
do analogicznego zagadnienia, będącego przedmiotem rozstrzygnięcia w sprawie C-190/11, tj. czy
przepis ten zakłada zawarcie umowy przy pomocy środków sprzedaży na odległość.

Jak wskazano, w zakresie drugiego pytania – Trybunał podtrzymał stanowisko wyrażone w spra-
wie Mühlleitner w tym zakresie, a rozstrzygnięcie odniósł w przeważającej mierze do zagadnienia
pierwszego, opartego na konieczności dokonania interpretacji, czy art. 15 ust. 1 lit. c rozporządze-
nia Bruksela I (obecnie art. 17 ust. 1 lit. c rozporządzenia Bruksela I bis) wymaga istnienia związ-
ku przyczynowego między środkiem wykorzystanym dla skierowania działalności gospodarczej
(bądź zawodowej) do państwa członkowskiego, w którym ma miejsce zamieszkania konsument,
tj. między stroną internetową, a zawarciem umowy z konsumentem. W pkt 21 wyroku Trybunał
wskazał, że zastosowanie tego przepisu nie jest wyraźnie uzależnione od istnienia takiego związku
przyczynowego. W wyroku wskazano, ze zasadniczą przesłanką jest związek z działalnością gospo-
darczą bądź zawodową skierowaną do państwa miejsca zamieszkania konsumenta. Trybunał zwró-
cił także słusznie uwagę na to, iż w wymóg wcześniejszego skonsultowania strony internetowej
przez konsumenta mógłby wiązać się z problemami dowodowymi, zwłaszcza w sytuacji, w której
umowa nie została zawarta na odległość za pośrednictwem strony internetowej. Zdaniem Trybu-
nału, taka działalność mogłaby skutkować zniechęcaniem konsumentów do wytaczania powództw

18 Wyrok Trybunału z 17 października 2013 r. w sprawie Lokman Emrek przeciwko Vladowi Sabranovicowi,
C-218/12.

87