Page 70 - Konsument w swiecie cyfrowym

Konferencja „Konsument w świecie cyfrowym”, Wrocław 25 marca 2015 r.

lub wysłać pocztą elektroniczną. Nie ma natomiast znaczenia, kiedy oświadczenie o odstąpieniu
dotrze do przedsiębiorcy.

W świetle powyższych uwag należy zaakcentować, iż omawiana reguła z art. 30 Ust.PrKons.
stanowi lex specialis w odniesieniu do regulacji art. 77 § 2 i 3 kc, w której ustawodawca uczynił
zasadą dokonywanie odstąpienia od umowy (bądź jej wypowiedzenia) w formie pisemnej lub w in-
nej formie szczególnej, jeżeli umowa została zawarta w formie pisemnej lub innej formie szczegól-
nej47. Natomiast, zgodnie z tym co zostało przedstawione, oświadczenie konsumenta o odstąpieniu
od umowy, nawet wówczas gdy została zawarta w formie pisemnej (bądź innej szczególnej), może
zostać złożone bądź na wskazanym formularzu bądź w formie elektronicznej bez zastosowania
bezpiecznego podpisu elektronicznego weryfikowanego przy pomocy ważnego kwalifikowane-
go certyfikatu (może to być również forma ustna polegająca na telefonicznym powiadomieniu
przedsiębiorcy o odstąpieniu, ale oczywiście w takiej sytuacji ciężar dowodu będzie spoczywał na
konsumencie48).

4. Skutki odstąpienia od umowy

Ustawodawca w art. 31 Ust.PrKons. określa charakter prawny uprawnienia konsumenta do odstąpie-
nia od umowy oraz skutki jakie wywołuje oświadczenie. W przypadku odstąpienia od umowy zawar-
tej na odległość lub umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa umowę uważa się za niezawartą
(art. 31 ust. 1 Ust.PrKons.)49. Powyższe nawiązuje do skutku umownego odstąpienia od umowy za-
strzeżonego przez strony według art. 395 § 2 kc, gdyż w razie wykonania prawa odstąpienia umowa
uważana jest za niezawartą50. W ust. 1 art. 31 Ust.PrKons. posłużono się fikcją (w postaci uznania
umowy za nigdy niezawartą) niezawarcia umowy w sytuacji skorzystania przez konsumenta z prawa
odstąpienia od umowy w czasie do namysłu. Odstąpienie od umowy posiada charakter oświadczenia
prawokształtującego, powodującego zakończenie już istniejącego stosunku prawnego mocą jedno-
stronnej czynności prawnej uprawnionego51. Co z kolei wiąże się ze zwrotem tego co strony już
świadczyły, jednakże o tym będzie mowa poniżej, przy omawianiu obowiązków stron.

Podobnie rzecz się ma w sytuacji, jeżeli konsument złożył oświadczenie o odstąpieniu od umowy
zanim przedsiębiorca przyjął jego ofertę, oferta przestaje wiązać52. Zatem w tej sytuacji oświadcze-
nie konsumenta o odstąpieniu oznacza odwołanie złożonej oferty. Generalnie na gruncie polskiego
prawa cywilnego obowiązuje zasada nieodwołalności oferty, która wyraża się w tym, że po jej zło-
żeniu oblatowi oferent nie może swoim jednostronnym oświadczeniem woli uchylić stanu związania
ofertę. Jednakże polski ustawodawca uwzględniając praktykę krajów wysokorozwiniętych, wpro-
wadził w 2003 r. do regulacji kodeksu cywilnego tzw. ofertę odwołalną, wyrażoną w art. 662 kc na
podstawie której dopuszczalne jest odwołanie oferty, gdy zostaje ona złożona w stosunkach mićdzy
przedsićbiorcami (w rozumieniu art. 43ą kc) jeżeli oświadczenie o odwołaniu zostało złożone drugiej
stronie przed wysłaniem przez nią oświadczenia o przyjęciu oferty53. W tym samym kierunku podąża
regulacja art. 31 ust. 2 Ust.PrKons. wprowadzająca wyjątek, podobnie jak art. 662 kc.

47 J. Strzebinczyk [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Wydawnictwo C.H.Beck,
Warszawa 2014r., s. 182 i nast.; A. Brzozowski [w:] Kodeks cywilny. Komentarz do artykułów 1- 44911 Tom I, red. K.
Pietrzykowski, Wydawnictwo C.H.Beck, Warszawa 2013r., s. 325 i nast.; W. Robaczyński [w:] Kodeks cywilny. Część
ogólna. Komentarz Lex, Lex a Wolters Kluwer business, Warszawa 2014r., s. 17 i nast.

48 Na podstawie art. 6 kc.
49 Na gruncie poprzednio obowiązującej Ustawy o ochronie niektórych praw konsumenta odpowiednikiem tego prze-
pisu był art. 2 ust 3 zd. 1 dla umów zawartych poza lokalem przedsiębiorstwa oraz art. 7 ust. 3 zd. 1 dla umów zawiera-
nych na odległość.
50 P. Machnikowski [w:] Kodeks cywilny. Komentarz …, s. 736 i nast.
51 Z. Radwański [w:] System Prawa Cywilnego. Prawo zobowiązań- część ogólna, Zakład Narodowy im. Ossolińskich,
Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1981r., s. 464 i nast.
52 Art. 31 ust. 2 Ust.PrKons.
53 Z. Radwański, Prawo cywilne - część ogólna, Wydawnictwo C.H.Beck, Warszawa 2009r., s. 300.

70