Page 72 - Konsument w swiecie cyfrowym

Konferencja „Konsument w świecie cyfrowym”, Wrocław 25 marca 2015 r.

„Pojawia się pytanie czy regulację art. 33 Ust.PrKons. można zastosować do treści cyfrowych,
które dostarczane są za pośrednictwem poczty elektronicznej. Zazwyczaj odbywa się to bez ge-
nerowania dodatkowych kosztów, jednakże konsument może zdecydować się na przechowywanie
treści cyfrowej w chmurze za dodatkową opłatą. Zastosowanie wykładni literalnej do omawianego
artykułu doprowadzi do wniosku, że przepis ten nie dotyczy zwiększonych kosztów dostarczenia
treści cyfrowych. Przyjmując jednak wykładnię celowościową należałoby dopuścić stosowanie
regulacji art. 33 przez przedsiębiorcę”60.

Zasadniczym obowiązkiem konsumenta, który skorzystał z prawa odstąpienia jest zwrot nabytej
rzeczy przedsiębiorcy lub przekazać jej osobie upoważnionej przez przedsiębiorcę do odbioru, co
powinno nastąpić niezwłocznie, jednak nie później niż 14 dni od dnia, w którym odstąpił od umowy,
chyba że przedsiębiorca zaproponował, że sam odbierze rzecz. Do zachowania terminu wystarczy
odesłanie rzeczy przed jego upływem61, co oznacza, że ustawodawca przyjął teorię wysłania (rze-
czy). Jednakże regulacja ta nie rozstrzyga o tym, od kiedy wskazany termin rozpoczyna swój bieg.
Odwołuje się ona do dnia, w którym konsument odstąpił od umowy. Należy w tym miejscu przyjąć
stanowisko, iż początek biegu terminu do zwrotu świadczenia rozpoczyna się w chwilą wysłania
oświadczenia o odstąpieniu od umowy przez konsumenta (również należy przyjąć teorię wysłania)62.
„Problem zwrotu świadczenia może pojawić się w przypadku gdy przedsiębiorca nie poinformował
konsumenta o utracie prawa odstąpienia w sytuacji z art. 38 pkt 13 Ust.PrKons. bądź w sytuacji gdy
treść cyfrowa została przekazana konsumentowi przed upływem terminu do odstąpienia od umowy
bez jego wyraźnej zgody. W zakresie treści cyfrowych nie jest osiągalny zwrot świadczenia w rozu-
mieniu przepisów kodeks cywilnego. W celu udaremnienia konsumentowi dalszego korzystania ze
świadczenia, dostawca przy wykorzystaniu specjalnie zaprogramowanej aplikacji może np. ograni-
czyć możliwość modyfikowania lub kopiowania treści cyfrowych, bądź uniemożliwić konsumento-
wi korzystanie z treści cyfrowej po upływie określonego czasu. Jeżeli natomiast świadczenie doty-
czące treści cyfrowej polega na udzieleniu dostępu do danych na stronie internetowej bądź serwerze
przedsiębiorcy nie jest możliwy zwrot świadczenia w tej formie. O ile po odstąpieniu konsumenta od
umowy przedsiębiorca może zablokować dostęp do nich, o tyle nigdy nie ma pewności czy wcześniej
treści te nie zostały skopiowane przez konsumenta”63.

W zakresie kosztów zwrotu rzeczy ustawodawca nałożył na konsumenta obowiązek poniesienia
tylko kosztów bezpośrednich zwrotu rzeczy64, o czym była mowa. Warto dodać, iż w wyjątkowej
sytuacji, gdy na podstawie umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa, rzecz dostarczono
konsumentowi do miejsca zamieszkania konsumenta w chwili zawarcia umowy, przedsiębiorca
jest zobowiązany do odebrania rzeczy65 na swój koszt, jeśli jej właściwości nie pozwolą odesłać jej
w zwykłą przesyłką pocztową, np. z uwagi na duże rozmiary rzeczy.

Kolejny obowiązkiem konsumenta związany jest z jego odpowiedzialnością za zmniejszenie
wartości rzeczy, spowodowane korzystaniem z niej poza zakresem koniecznym do przetestowa-
nia, a zatem do ustalenia jej charakteru, cech i funkcjonowania66. Dla przykładu, jeżeli konsument
kupił w sklepie internetowym pralkę, po otrzymaniu jej, może pralkę wyjąć z opakowania, włą-
czyć do prądu, zapoznać się z funkcjami panelu, ale nie powinien już sprawdzać jak pralka pierze
(powyższe znajduje odzwierciedlenie w sklepie stacjonarnym). W sytuacji przekroczenia zakresu
zapoznawania się konsumenta z towarem, konsument nie zostaje ograniczony w swoim prawie do
odstąpienia od umowy, jednakże ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą. Regulacja art. 34

60 Pogląd taki wyraża D. Szostek [w:] Ustawa o prawach konsumenta…, s. 172.
61 Art. 34 ust. 1 Ust.PrKons.
62 M. Pecyna [w:] Prawo umów handlowych…, s. 233 i nast.
63 D. Szostek [w:] Ustawa o prawach konsumenta…, s. 163.
64 Art. 34 ust. 2 Ust.PrKons.
65 W związku z tym, iż ustawodawca w ust. 3 art. 34 nie wskazał terminu, w jakim przedsiębiorca ma obowiązek odbio-
ru rzeczy, należy sięgnąć od jego ust. 1 i przyjąć, iż przedsiębiorca powinien odebrać rzecz od konsumenta niezwłocznie,
jednakże nie później niż 14 dni od dnia odstąpienia od umowy.
66 Art. 34 ust. 4 Ust.PrKons.

72