Page 59 - Konsument w swiecie cyfrowym

Konferencja „Konsument w świecie cyfrowym”, Wrocław 25 marca 2015 r.

go, w którym ma miejsce zamieszkania; w innym państwie członkowskim, w przypadku powództw
ubezpieczającego, ubezpieczonego lub uposażonego z tytułu ubezpieczenia - przed sąd miejsca,
w którym powód ma miejsce zamieszkania; lub jeżeli jest on współubezpieczycielem - przed sąd
państwa członkowskiego, przed który został pozwany główny ubezpieczyciel. W myśl art. 11 ust.
2 rozporządzenia jeżeli ubezpieczyciel nie ma miejsca zamieszkania na terytorium państwa człon-
kowskiego, ale posiada filię, agencję lub inny oddział w państwie członkowskim, to w sporach
wynikających z ich działalności jest traktowany tak, jak gdyby miał miejsce zamieszkania na tery-
torium tego państwa członkowskiego. Regulacja art. 11 ust. 2 nie odnosi się zatem do świadczenia
usług transgranicznych.

W rozporządzeniu 1215/2012 zawarto przy tym szczególne przepisy odnoszące się do jurysdykcji
w sprawach dotyczących umów konsumenckich (sekcja 4). Stosownie do art. 17 ust. 1 jeżeli przed-
miotem postępowania jest umowa lub roszczenia z umowy, którą zawarła osoba, konsument, w celu,
który nie może być uważany za działalność zawodową lub gospodarczą tej osoby, jurysdykcję okre-
śla się na podstawie niniejszej sekcji, nie naruszając przepisów art. 6 i art. 7 pkt 5, jeżeli chodzi
o umowę sprzedaży na raty rzeczy ruchomych; jeżeli chodzi o umowę pożyczki spłacanej ratami lub
inną umowę kredytową, która przeznaczona jest na finansowanie kupna rzeczy tego rodzaju; lub we
wszystkich innych przypadkach – gdy druga strona umowy w państwie członkowskim, na teryto-
rium którego konsument ma miejsce zamieszkania prowadzi działalność zawodową lub gospodarczą
lub taką działalnością w jakikolwiek sposób kieruje do tego państwa członkowskiego lub do kilku
państw włącznie z tym państwem członkowskim, a umowa wchodzi w zakres tej działalności. Nato-
miast w myśl art. 17 ust. 2 rozporządzenia jeżeli konsument zawiera umowę z kontrahentem, który
nie ma miejsca zamieszkania na terytorium danego państwa członkowskiego, ale ma filię, agencję
lub inny oddział w państwie członkowskim, to w sporach dotyczących ich działalności kontrahent
taki jest traktowany tak, jak gdyby miał miejsce zamieszkania w tym państwie członkowskim. Zgod-
nie z art. 18 ust. 1-2 rozporządzenia konsument może wytoczyć powództwo przeciwko swojemu
kontrahentowi przed sądem państwa członkowskiego, na którego terytorium kontrahent ten ma miej-
sce zamieszkania, albo bez względu na miejsce zamieszkania kontrahenta – przed sądem miejsca,
w którym konsument ma miejsce zamieszkania. Natomiast kontrahent może wytoczyć powództwo
przeciwko konsumentowi tylko przed sądy państwa członkowskiego, na którego terytorium konsu-
ment ma miejsce zamieszkania. W myśl art. 19 rozporządzenia od przepisów sekcji 4 można odstąpić
na podstawie umowy tylko wówczas jeżeli umowa została zawarta po powstaniu sporu; jeżeli przy-
znaje ona konsumentowi uprawnienie do wytaczania powództwa przed sądy inne niż wymienione
w niniejszej sekcji; lub jeżeli została ona zawarta między konsumentem a jego kontrahentem, którzy
w chwili zawarcia umowy mają miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu w tym samym państwie
członkowskim, a umowa ta przewiduje jurysdykcję sądów tego państwa członkowskiego, o ile taka
umowa jest dopuszczalna w świetle prawa tego państwa członkowskiego.

4.2.2. Problem zdolności sądowej oddziału unijnej instytucji finan-
sowej oraz sposobu jej reprezentacji

W orzecznictwie sądowym spornym było określenie skutków oznaczenia strony pozwanej poprzez
wskazanie na istnienie oddziału21. Sąd Najwyższy w uzasadnieniu postanowienia z 11 kwietnia
2014 r., I Cz 21/14, wskazał, że „kwestia oznaczenia strony pozwanej poprzez wskazanie na ist-
nienie oddziału nie wpływa na tożsamość pozwanej osoby prawnej, skoro oddział nie ma odrębnej
osobowości. Niewątpliwie zaś roszczenia wynikające z umów ubezpieczenia zawieranych w ramach
działalności oddziału pozwanego w Polsce mieszczą się w zakresie uprawnień osoby upoważnionej
w oddziale do reprezentowania przedsiębiorcy zagranicznego, w tym zagranicznego zakładu ubez-
pieczeń i reasekuracji.”

21 Zob. w szczególności uzasadnienia: wyroku SN z 11.10.2013 r., I CSK 769/12; postanowienia SN z 27.10.2010 r., V
CSK 496/10; wyroku SA w Łodzi z 15.04.2014 r., XIII Ga 594/13; wyroku SA w Łodzi z 11.04.2014 r. XIII Ga 525/13.

59