Page 56 - Konsument w swiecie cyfrowym

Konferencja „Konsument w świecie cyfrowym”, Wrocław 25 marca 2015 r.

4. Przepisy prawa cywilnego

4.1. Prawo materialne

4.1.1. Prawo właściwe

Rozważając kwestie transgranicznego świadczenia usług na rynku finansowym w pierwszym rzędzie
należy ustalić, jakie prawo będzie właściwe dla oceny treści stosunków prawnych łączących strony.
Z uwagi na stopień skomplikowania regulacji prawnej oraz fragmentaryczność unormowań, może to
powodować pewne problemy.

Zgodnie z art. 129 ust. 1 u.dz.u. zagraniczny zakład ubezpieczeń z państwa członkowskiego Unii
Europejskiej, wykonujący działalność na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jest obowiązany sto-
sować prawo polskie, chyba że co innego wynika z umowy międzynarodowej, której Rzeczpospolita
Polska jest stroną.

Natomiast w myśl art. 48k ust. 1 Pr.b. do działalności instytucji kredytowych na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej stosuje się przepisy prawa polskiego, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3. Wedle
art. 48k ust. 2 Pr.b. do oddziałów instytucji kredytowych przepisy art. 1-11, art. 40a ust. 1, art. 49-
70, art. 73-78a, art. 80-98, art. 101-112, art. 124, art. 124a, art. 133 ust. 2 pkt 1 i ust. 3, art. 137,
art. 138 ust. 1 pkt 1, ust. 2 i ust. 3 pkt 1, 3 i 3a, art. 139 ust. 1 pkt 2 i 3, art. 141 i art. 171 ust. 4-7
stosuje się odpowiednio. W piśmiennictwie podnosi się, że przyjęcie reguły generalnej stwarza
problemy interpretacyjne co do zakresu stosowania normy, nadto zaś przepis art. 48k ust. 1 Pr.b.
nie odróżnia działalności instytucji kredytowej podejmowanej w formie oddziału od transgranicz-
nego świadczenia usług, w konsekwencji czego walor takiego odesłania nie jest wielki. Co prawda
zakres zastosowania norm został ograniczony w odniesieniu do oddziałów (art. 48k ust. 2-3 Pr.b.),
jednakże w żaden sposób nie odniesiono się do działalności transgranicznej, co skutkuje poważ-
nym problemami interpretacyjnymi14.

Próżno natomiast szukać analogicznych regulacji w ustawie o obrocie instrumentami finansowymi.
Pewną wskazówkę może natomiast stanowić unormowanie art. 118 u.o.i.f., zgodnie z którym zagra-
niczna firma inwestycyjna prowadząca działalność maklerską w formie oddziału na terytorium Polski
podlega w innym państwie członkowskim nadzorowi właściwego organu, który udzielił jej zezwolenia
na prowadzenie działalności maklerskiej, z zastrzeżeniem, że nadzór nad przestrzeganiem zasad świad-
czenia usług maklerskich, określonych w przepisach prawa polskiego, sprawuje Komisja.

Na powyższe ogólne regulacje nakłada się reżim prawny ochrony konsumentów określony w dy-
rektywie 2002/65/WE dotyczącej sprzedaży konsumentom usług finansowych na odległość oraz
zmieniającej dyrektywę Rady 90/619/EWG oraz dyrektywy 97/7/WE i 98/27/WE, jak przepisów
stanowiących jej implementację ustawy z 30.05.2014 r. o prawach konsumenta15 (zob. rozdziały 1
i 5). Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 3 lit. f dyrektywy 2002/65/WE w odpowiednim czasie przed zwią-
zaniem konsumenta jakąkolwiek umową zawieraną na odległość lub ofertą otrzymuje on wszelkie
klauzule umowne w zakresie prawa właściwego w odniesieniu do umowy zawieranej na odległość
i/lub właściwego sądu. Natomiast wedle art. 39 ust. 1 pkt 18 u.p.k. należy poinformować konsumenta

nad rynkiem finansowym Unii Europejskiej, Europejski Przegląd Sądowy 2011, nr 11, s. 24 i n.; M. Fedorowicz, Nadzór
nad rynkiem finansowym Unii Europejskiej, Warszawa 2013, s. 221 i n.

14 Zob. R.R. Zdzieborski, Działalność instytucji kredytowej w Polsce poprzez oddział. Główne problemy kolizyjno-
prawne, PUG 2007, nr 2, s. 13; H. Kosiński, (w:) Prawo bankowe. Komentarz, pod red. H.Gronkiewicz-Walz, Warszawa
2013, s. 168-169. B.Smykla wskazał, że fakt, iż nie został sprecyzowany zakres stosowania prawa polskiego do dzia-
łalności prowadzonej przez instytucję kredytową w ramach działalności transgranicznej spowodowany trudnościami
z określeniem powszechnie akceptowanych zasad wyboru i stosowania prawa właściwego dla działalności prowadzonej
„ponad granicami” z terytorium jednego państwa na terytorium drugiego państwa. B. Smykla, Prawo bankowe. Komen-
tarz, Warszawa 2011, teza 1 do art. 48k.

15 Dz.U. poz. 827, dalej – u.p.k.

56