Page 26 - Konsument w swiecie cyfrowym

Konferencja „Konsument w świecie cyfrowym”, Wrocław 25 marca 2015 r.

„strona dobrowolnie przyjmuje na siebie zobowiązanie względem drugiej strony”51. W kontekście
umów o treści cyfrowe trzeba podkreślić, że kluczową przesłanką zastosowania rozporządzenia
Rzym I jest powiązanie zobowiązania umownego z prawem różnych państw. Dotyczy to także
czysto krajowych stanów faktycznych, pod warunkiem wystąpienia elementu, który wskazuje na
powiązanie zobowiązania umownego z prawem innego państwa (np. wyboru prawa tego innego
państwa w umowie o treści cyfrowe)52. Przykład to zawarcie umowy o treści cyfrowe powiązanej
wyłącznie z terytorium polskim przez dwóch Polaków, którzy jednak dokonali w tej umowie wy-
boru prawa obcego. W takiej sytuacji, zgodnie z art. 3 ust. 3 rozporządzenia Rzym I wybór prawa
obcego nie narusza zastosowania polskich przepisów bezwzględnie wiążących (ius cogens), z któ-
rym stan faktyczny jest obiektywnie w całości powiązany53. Jest to przejaw tzw. materialnopraw-
nego wskazania regulacji prawnej54.

Mając na uwadze uniwersalny charakter norm kolizyjnych rozporządzenia (art. 2) nie ma zna-
czenia, czy umowa o treści cyfrowe jest w jakikolwiek sposób powiązana z państwami człon-
kowskimi UE, ani też czy ostatecznie właściwe będzie prawo państwa członkowskiego55. Rozpo-
rządzenie znajdzie zastosowanie także w przypadku, w którym chodzi o rozstrzygnięcie kolizji
praw pomiędzy państwami trzecimi i jeżeli właściwe ma się okazać prawo państwa nie będącego
członkiem UE.

3.2 Swoboda wyboru prawa właściwego dla zobowiązań z umów
o treści cyfrowe

Swoboda wyboru przez strony umowy prawa właściwego stanowi jeden z fundamentów systemu norm
kolizyjnych56 w odniesieniu do zobowiązań umownych (pkt 11 preambuły do rozporządzenia)57. Zasa-
da ta jest powszechnie akceptowana we współczesnych kodyfikacjach kolizyjnoprawnych58.

Według art. 3 ust. 1 rozporządzenia Rzym I umowa podlega prawu wybranemu przez strony59.
Wybór prawa musi zostać dokonany wyraźnie lub w sposób jednoznaczny wynikać z postano-
wień umowy lub okoliczności sprawy60. Strony mogą dokonać wyboru prawa właściwego dla całej
umowy lub tylko dla jej części. Strony mogą w każdym czasie umówić się, że umowa podlega
prawu innemu niż to, które dla tej umowy było uprzednio właściwe na podstawie wcześniejszego
wyboru lub na podstawie innych przepisów rozporządzenia Rzym I. Wszystkie te reguły znajdują
pełne zastosowanie do umów o treści cyfrowe. Trzeba zastrzec, że przedmiotem dokonanego wy-
boru kolizyjnoprawnego może być w obecnym stanie prawnym nadal jedynie prawo określonego
państwa61. Dopuszczalność kolizyjnoprawnego wyboru regulacji nie mającej charakteru prawa ja-

51 C-26/91 Handte v. TMCS, pkt 15 oraz C-334/00 Tacconi v. Wagner, pkt 23, 27.
52 Na temat tzw. Elementu obcego zob. szerzej J.-L. Elhoueiss, L’élément d’extranéité préalable en Droit international
privé. Paris 2003.
53 Por. M. Wojewoda, Zakres, s. 75.
54 M. Pazdan, Materialnoprawne wskazanie a kolizyjnoprawny wybór prawa, PPHZ 1995, T. 18, s. 105-119.
55 V. Behr, Rome I Regulation A – Mostly – Unified Private International Law of Contractual Relationship Within
– Most – of the European Union, Journal of Law and Commerce, t. 29, s. 238; O. Lando, A. Nielsen, The Rome I Regu-
lation, CML Rev 2008, vol. 45, s. 1689.
56 M. Pazdan, w: System Prawa Prywatnego. Prawo Prywatne Międzynarodowe, Warszawa 2015, t. 20B, s. 71 i n. oraz
M. Czepelak, Kolizyjnoprawna…, s. 889.
57 J. Skąpski, Autonomia woli w prawie prywatnym międzynarodowym w zakresie zobowiązań z umów, Kraków 1964, s. 124.
58 M. Pazdan, Autonomia woli w prawie prywatnym międzynarodowym, w: Europeizacja PrPryw, t. II, s. 39. i n.; J.
Gołaczyński, Prawo prywatne międzynarodowe, Warszawa 2015, s. 205; J. Basedow, Theorie der Rechtswahl oder Par-
teiautonomie als Grundlage des Internationalen Privatrechts, RabelsZ 2011, z. 75, s. 34 - 37.
59 Zob. szerzej M. Czepelak, Międzynarodowe prawo zobowiązań Unii Europejskiej, Warszawa 2012, s. 103 i n.
60 M. Zachariasiewicz, Ł. Żarnowiec, Dorozumiany wybór prawa. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 8 stycz-
nia 2003 r., II CKN 1077/00, PPPM 2007, T. 1, s. 153-173; M.A. Zachariasiewicz, Dorozumiany wybór prawa, Przegląd
Stosunków Międzynarodowych 1975, nr 3, s. 103; W. Popiołek, W sprawie ograniczeń kolizyjnoprawnego wyboru pra-
wa w polskiej ustawie o prawie prywatnym międzynarodowym (w:) Księga Skąpskiego, s. 352;
61 H. Heiss, Party Autonomy (w:) F. Ferrari, S. Leible (red.), Rome I, s. 12.

26