Page 28 - Konsument w swiecie cyfrowym

Konferencja „Konsument w świecie cyfrowym”, Wrocław 25 marca 2015 r.

trzeby dokonywania szerokiej autonomicznej wykładni tego pojęcia, do zakresu normy (lit. b) nie
należą jednak naszym zdaniem umowy o treści cyfrowe, z powodów analogicznych jak wskazane
wcześniej w niniejszym opracowaniu w świetle art. 7 pkt 1 rozporządzenia Bruksela I bis. Poszu-
kiwać prawa właściwego należy zatem na podstawie art. 4 ust. 2 rozporządzenia Rzym I, oparte-
go na zasadzie charakterystycznego świadczenia. Wskazuje on jako właściwe prawo zwykłego
pobytu dłużnika spełniającego świadczenie charakterystyczne, czyli dostawcy treści cyfrowych.
Nie można jednak wykluczyć, że ze względu na okoliczności towarzyszące danej umowie, świad-
czenie charakterystyczne spełnia nabywca treści cyfrowych bądź inne prawo jest znacznie silniej
związane z umową.

W tym miejscu poruszyć należy różnicę między umowami o treści cyfrowe a licencjami71. Istot-
na część umów dotyczących treści cyfrowych, to umowy zawierające postanowienia o udzieleniu
licencji (np. na programy komputerowe, w szczególności aplikacje do urządzeń mobilnych), część
natomiast to umowy, które nie zawierają w ogóle takich postanowień (np. umowy dotyczące „konten-
tu” wykorzystywanego w grach MMORPG72). Pojawia się dodatkowo problem kwalifikacji umów
z licencjami typu open source. Problematyka ta wymaga dogłębnych badań i zasługuję na odrębne
opracowanie. Na potrzeby niniejszego opracowania omawiamy wyłącznie takie umowy dotyczące
treści cyfrowych udostępnianych on-line, które nie zawierają postanowień o udzieleniu licencji w ro-
zumieniu prawa własności intelektualnej, a kwalifikacji tej nie zmienia fakt, że używane w takich
umowach pojęcie licencji często polega jedynie na zapewnieniu dostępu do treści cyfrowych.

W rozporządzeniu Rzym I przewidziana została w art. 4 ust. 3 możliwość korekty skutków za-
stosowania norm kolizyjnych z art. 4 ust. 1 lub 2. Jest ona uzależniona od analizy „...wszystkich
okoliczności sprawy”73. Korektę poprzedza ustalenie prawa właściwego dla umowy danego typu.
Korzystanie z tego mechanizmu bezpieczeństwa musi być wyjątkowe74. Nie wystarczy ściślejszy
związek umowy o treści cyfrowe z prawem innego państwa. Prawo to musi być w sposób oczywi-
sty i pewny znacznie silniej związane z umową, np. ze względu na miejsce zwykłego pobytu lub
siedziby stron umowy czy miejsce wykonania umowy (ale już nie miejsce jej zawarcia, które jest
zbyt słabym powiązaniem albo język serwisu udostępniającego treści cyfrowe czy walutę wyko-
rzystywaną do płatności za dostęp do tych treści).

3.4 Konsumenckie umowy o treści cyfrowe dystrybuowane on-line

Według art. 6 rozporządzenia umowa zawarta przez osobę fizyczna w celu, który można uznać za
niezwiązany z jej działalnością gospodarcza lub zawodową („konsument”), z inna osoba wykonu-
jącą działalność gospodarcza lub zawodowa („przedsiębiorca”) podlega prawu państwa, w którym
konsument ma miejsce zwykłego pobytu, pod warunkiem, że przedsiębiorca:

a) wykonuje swoja działalność gospodarcza lub zawodowa w państwie, w którym konsument ma
miejsce zwykłego pobytu; lub

b) w jakikolwiek sposób kieruje taka działalność do tego państwa lub do kilku państw z tym
państwem włącznie; a umowa wchodzi w zakres tej działalności.

71 K. Grzybczyk, Prawo właściwe dla autorskoprawnej umowy licencyjnej, Warszawa 2010, s. 105 i n.; E. Traple,
Umowy o eksploatację utworów w prawie polskim, Warszawa 2010, s. 196 i n.; M. Pazdan, W poszukiwaniu prawa właś-
ciwego dla licencji patentowych, PPHZ 1989, t. 13, s. 29 i n.; S. Sołtysiński, Prawo właściwe dla licencji patentowych
w polskim prawie międzynarodowym prywatnym, RPEiS 1987, nr 2, s. 17 i n.; J. Skąpski, Umowa licencyjna w polskim
prawie prywatnym międzynarodowym, PWOWI 1973, nr 1, s. 363 i n.;

72 O wątpliwościach związanych z charakterem takich umów B. Pudo: Treści tworzone przez użytkowników wirtual-
nych światów (user-generated content) a prawo autorskie i prawa pokrewne, [w:] Prawo w wirtualnych światach, red. K.
Grzybczyk, A. Auleytner, J. Kulesza, Warszawa 2013, str. 155.

73 Zob. szerzej M. Czepelak, Międzynarodowe prawo zobowiązań Unii Europejskiej, Warszawa 2012, s. 183 - 192.
74 M. Zachariasiewicz, Ł. Żarnowiec, M. A. Zachariasiewicz, M. Kropka, M. Jagielska, Komentarz do rozporządzenia
Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 593/2008 w sprawie prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym
I), Lex/el. 2013, kom. do art. 4.

28