Page 29 - Konsument w swiecie cyfrowym

Konferencja „Konsument w świecie cyfrowym”, Wrocław 25 marca 2015 r.

Jeżeli nie są spełnione warunki określone w lit. a) i b), prawo właściwe dla umowy między
konsumentem, a przedsiębiorcą ustala się zgodnie z omawianymi wcześniej art. 3 i 4 rozporzą-
dzenia Rzym I75.

Przewidziane w rozporządzeniu przepisy poświęcone ochronie konsumentów – jako słabszej
stronie umowy76 (art. 6) dotyczą wszystkich typów umów z wyjątkiem umowy przewozu, ubez-
pieczenia oraz umów posiadających cechy wskazane w art. 6 ust. 477. W świetle rozporządzenia
Rzym I wybór wskazanie prawa właściwego przez strony dla umów o treści cyfrowe jest do-
puszczalny, z zastrzeżeniem, że nie może on pozbawiać konsumenta ochrony wynikającej z norm
bezwzględnie wiążących prawa, które byłoby właściwe dla umowy w normalnym toku rzeczy, tj.
prawa państwa miejsca zwykłego pobytu konsumenta78. Nie chodzi przy tym o wszystkie umowy
o treści cyfrowe, lecz takie, w przypadku których dostawca prowadzi działalność gospodarczą lub
zawodową w państwie miejsca zwykłego pobytu konsumenta bądź kierujące swoją działalność do
takiego państwa79 (zatem aktualnie usługa Netflix dostarczająca treści cyfrowe, z której korzysta
polski konsument nie podlega tej regulacji ponieważ oficjalnie nie jest dostępna na polskim teryto-
rium, tj. dostawca treści stosuje geoblokowanie polskich konsumentów). W przypadku nakierowa-
nia działalności sąd powinien porównać standard ochrony konsumenta, wynikający z zastosowania
przepisów prawa wybranego przez strony, z poziomem ochrony gwarantowanym konsumentowi
przez prawo państwa miejsca jego zwykłego pobytu80.

4. Podsumowanie - Projekt Rozporządzenia Parlamentu Europejskie-
go i Rady w sprawie wspólnych europejskich przepisów dotyczą-
cych sprzedaży

Unia Europejska dostrzegła problem dotyczący treści cyfrowych, w tym trudności związanych
z określeniem jurysdykcji krajowej oraz prawa właściwego, a także szersze zagadnienie potrzeby
odrębnego uregulowania cyberprzestrzeni. Podjęto działania legislacyjne mające na celu zapobie-
żenie tym trudnościom81. Opracowane zostało rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady
w sprawie wspólnych europejskich przepisów dotyczących sprzedaży82, zwane „instrumentem op-
cjonalnym”, które ma dotyczyć sprzedaży transgranicznej, przy czym państwa członkowskie będą
mogły dopuścić jego zastosowanie także do umów mających charakter czysto krajowy (nie zawie-
rających elementu obcego). W rozumieniu proponowanych przepisów umowa ma charakter trans-
graniczny, jeżeli jest zawierana pomiędzy stronami mającymi miejsce zwykłego pobytu w różnych
państwach, z których przynajmniej jedno jest państwem UE. Gdy stroną umowy jest konsument,

75 J. Gołaczyński, Prawo prywatne międzynarodowe, Warszawa 2015, s. 207 - 208.
76 O ewolucji ochrony konsumenta na płaszczyźnie kolizyjnoprawnej zob. M. Jagielska, Ewolucja ochrony konsumenta
w prawie kolizyjnym Unii Europejskiej w zakresie zobowiązań umownych, Warszawa 2010, s. 2.i.n.; B. Gnela, Kolizyjno-
prawna ochrona konsumenta w polskim prawie prywatnym międzynarodowym, w: Księga Całusa, s. 449; B. Gnela, Umo-
wa konsumencka w polskim prawie cywilnym i prywatnym międzynarodowym, Warszawa 2013. W świetle rozporządzenia
Rzym I zob. M. Czepelak, Międzynarodowe prawo zobowiązań Unii Europejskiej, Warszawa 2012, s. 200.
77 F. Ragno, The Law Applicable to Consumer Contracts under the Rome I Regulation, w: F. Ferrari, S. Leible (red.),
Rome I, s. 137-149. Por. B. Gnela, Kolizyjnoprawna ochrona konsumenta w polskim prawie prywatnym międzynarodo-
wym, w: Księga Całusa, s. 467 - 471.
78 M. Czepelak, Międzynarodowe prawo zobowiązań Unii Europejskiej, Warszawa 2012, s. 199 i n.
79 Na temat przesłanki kierowania działalności zob. M. Czepelak, Międzynarodowe prawo zobowiązań Unii Europej-
skiej, Warszawa 2012, s. 207 - 208.
80 M. Zachariasiewicz, Ł. Żarnowiec, M. A. Zachariasiewicz, M. Kropka, M. Jagielska, Komentarz do rozporządzenia
Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 593/2008 w sprawie prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym
I), Lex/el. 2013, kom. do art. 6.
81 Por. M. Zachariasiewicz, Projekt rozporządzenia w sprawie wspólnych europejskich przepisów dotyczących sprze-
daży a krajowe przepisy imperatywne, w: Współczesne wyzwania prawa prywatnego międzynarodowego (red. J. Poczo-
but), Warszawa 2013, s. 372 i n.
82 KOM(2011) 635, 2011/0284 (COD

29