Page 18 - Konsument w swiecie cyfrowym

Konferencja „Konsument w świecie cyfrowym”, Wrocław 25 marca 2015 r.

wspólnych europejskich przepisów dotyczących sprzedaży, który jako tzw. instrument opcjonalny
(a więc na podstawie wyboru dokonanego przez strony) ma stanowić jednolite prawo dla umów
zawieranych na odległość dotyczących sprzedaży towarów i treści cyfrowych oraz usług powią-
zanych ze sprzedanymi towarami lub treściami cyfrowymi10. W projekcie, w sposób jednolity, na
równi ze sprzedażą towaru uregulowano problematykę sprzedaży tzw. kontentu cyfrowego11, który
został zdefiniowany jako treści cyfrowe.

Pojęcie to zostało wprowadzone poprzez dyrektywę 83/2011 i implementowane do polskiego
prawa w ustawie o prawach konsumenta12. Stanowi ważną zmianę, nie tylko zresztą dla prawa
prywatnego, poprzez literalne wyodrębnienie trzeciego rodzaju dobra (obok rzeczy i usług) podle-
gającego obrotowi gospodarczemu13.

1.1 Treści cyfrowe - pojęcie

Według ustawy o prawach konsumenta treści cyfrowe oznaczają dane wytwarzane i dostarczane
w postaci cyfrowej (art. 2 pkt. 5). W preambule dyrektywy (motyw 19) definicja ta została szerzej
omówiona. Są to dane wytwarzane i dostarczane w postaci cyfrowej, takie jak programy kompu-
terowe, aplikacje, gry (z wyłączeniem gier hazardowych), muzyka, nagrania wizualne lub teksty,
bez względu na to, czy dostęp do nich osiąga się poprzez pobranie czy poprzez odbiór danych prze-
słanych strumieniowo, na trwałym nośniku czy przy użyciu jakichkolwiek innych środków. Warto
podnieść, że trwały nośnik został zdefiniowany nie tak jak dotychczas tj. jako trwałe narzędzie, ale
także jako poczta elektroniczna14.

Treści cyfrowe mogą być dystrybuowane na trwałym nośniku materialnym i można je wtedy
uznać towar, ale także pocztę elektroniczną bądź, co stanowi obecnie regułę, po prostu być udostęp-
niane on-line, np. w ramach streamingu. Warto zwrócić uwagę na preambułę dyrektywy 83/2011,
która wskazuje, że treścią cyfrową są dane wytwarzane i dostarczane w postaci cyfrowej takie
jak: programy komputerowe, aplikacje, gry (z wyłączeniem gier hazardowych), muzyka, nagrania
audialne, wizualne, teksty, bez względu na to czy dostęp do nich osiąga się poprzez pobieranie czy
odbiór danych przesyłanych strumieniowo, na trwałym nośniku lub przy użyciu innych środków.
Aby dane mogły zostać uznane za treści cyfrowe muszą zostać zarówno wytworzone jak i dostar-
czone w postaci cyfrowej15, nie ma przy tym znaczenia sposób ich dostarczenia. Jest to istotne
w ujęciu określenia prawa właściwego oraz jurysdykcji krajowej odnośnie spraw dotyczących tre-
ści cyfrowych. Należy bowiem odróżnić umowy dotyczące treści cyfrowych dystrybuowanych na
materialnym nośniku, w przypadku których należy stosować normy kolizyjne dotyczące sprzedaży
rzeczy oraz dystrybuowanych on-line bez nośnika, w przypadku których pojawiają się wątpliwości

KOM(2011) 635, 2011/0284 (COD)
Początkowo Rozporządzenie miało dotyczyć wyłącznie umów pomiędzy przedsiębiorcami i konsumentami, następ-
nie zostało rozszerzone na obrót B2B w zakresie małych i średnich przedsiębiorców.
10 O tym jak kształtowały się koncepcje ujednolicania systemu ochrony konsumenta pisze M. Jagielska, Ewolucja ochro-
ny konsumenta w prawie kolizyjnym Unii Europejskiej w zakresie zobowiązań umownych, Warszawa 2010, s. 1 i n.
11 Por. D. Szostek, w: Quo Vadis? Pięćdziesiąt lat kodeksu cywilnego, red. P. Stec, M. Załucki, Warszawa 2014, s. 19 i n.
12 Ustawa z 30 maja 2014 roku o prawach konsumenta (Dz. U. z 24 czerwca 2014 r. poz. 827).
13 Od lat sugerowano konieczność wyodrębnienia treści cyfrowych jako odrębnego dobra m.in. odnośnie eBooków,
jednakże dokonano tego dopiero w dyrektywie 83/2011 i to tylko fragmentarycznie, i tylko w zakresie obrotu konsumen-
ckiego, co implikuje szereg dalszych problemów prawnych. Zagadnienie to jednakże znacznie wychodzi poza zakres
niniejszej publikacji.
14 B. Kaczmarek Templin, P. Stec, D. Szostek (red), Ustawa o prawach konsumenta. Kodeks cywilny (wyciąg). Ko-
mentarz, Warszawa 2014, s. 7 i n.
15 Szerzej na temat pojęcia treści cyfrowych: B. Kaczmarek Templin, D. Szostek, w: Ustawa o prawach konsumen-
ta, red. B. Kaczmarek Templin, P. Stec, D. Szostek, Warszawa 2014, s. 12 i n.; D. Szostek, Problem treści cyfrowych
w obrocie konsumenckim, MoP 24/2014, str. 1289; B. Kaczmarek - Templin, Specyfika umów o dostarczanie treści cy-
frowych w świetle ustawy o prawach konsumenta, w: Ustawa o prawach konsumenta, D. Karczewska, M. Namysłowska,
T. Skoczny, Warszawa 2015, s. 94.

18