Page 49 - Konsument w swiecie cyfrowym

Konferencja „Konsument w świecie cyfrowym”, Wrocław 25 marca 2015 r.

Wymóg sformułowania informacji w sposób jasny i zrozumiały nie ma jednak w ustawie charak-
teru jednolitego. Artykuł 17 u.p.k. dotyczący umów zawieranych na odległość drogą elektroniczną
wymaga dostarczania informacji w sposób „jasny i widoczny”, a w art. 18 u.p.k. obejmujący kon-
traktowanie z wykorzystaniem stron internetowych służących do prowadzenia handlu elektronicz-
nego – wskazywania „w sposób wyraźny” „jasnych i czytelnych” informacji.

Rozróżnienie pojęć użytych dla określenia sposobu udzielania informacji napotyka na problemy
interpretacyjne związane z przenikającymi się ich zakresami, a cel zróżnicowania pojęć w ustawie
może nie wydawać się czytelny. Dopiero z analizy dyrektywy 2011/83/UE wynika, że w szczegól-
nych przypadkach realizacji obowiązków informacyjnych nie chodzi o odmienny sposób udzielania
informacji, a o wyraźne zwrócenie konsumentowi uwagi na niektóre informacje. Tym niemniej uży-
te pojęcia nie dostarczają jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, gdzie należy umieścić wymagane
ustawowo informacje i w którym momencie powinny one zostać wyświetlone użytkownikowi – czy
w regulaminach, w zakładkach np. „O nas” lub „Kontakt”, w trakcie procedury zamawiania przed
potwierdzeniem zakupu, czy też wcześniej – przy „wkładaniu do koszyka”20. Powstaje także prob-
lem wykorzystania hiperlinków do przekazywania tej informacji, głównie w przypadkach, o których
mowa w art. 19 u.p.k., czyli gdy właściwości techniczne użytego środka porozumiewania się na od-
ległość ograniczają rozmiar możliwych do przekazania informacji lub czas na ich przedstawienie21.

Należy również uwzględnić zasadę, że miarą spełnienia przesłanki jasności i zrozumiałości infor-
macji przekazanych konsumentowi jest konsument przeciętny, czyli konsument, który jest dostatecz-
nie dobrze poinformowany, uważny i ostrożny, a oceny dokonuje się z uwzględnieniem czynników
społecznych, kulturowych, językowych. Ocena przez pryzmat przeciętnego konsumenta powinna
uwzględniać przynależność danego konsumenta do szczególnej grupy konsumentów, przez którą
rozumie się dającą się jednoznacznie zidentyfikować grupę konsumentów, szczególnie podatną na
oddziaływanie praktyki rynkowej lub na produkt, którego praktyka rynkowa dotyczy, ze względu na
szczególne cechy, takie jak wiek, niepełnosprawność fizyczna lub umysłowa22.

5. Sposób potwierdzenia konsumentowi zawarcia umowy

Z realizacją obowiązków informacyjnych wiąże się zagadnienie sposobu potwierdzania konsu-
mentowi zawartej przez niego umowy, zwłaszcza następujące z wykorzystaniem trwałego nośnika,
czyli materiału lub narzędzia umożliwiającego konsumentowi lub przedsiębiorcy przechowywanie
informacji kierowanych osobiście do niego, w sposób umożliwiający dostęp do informacji w przy-
szłości przez czas odpowiedni do celów, jakim te informacje służą, i które pozwalają na odtworze-
nie przechowywanych informacji w niezmienionej postaci (art. 2 pkt 4 u.p.k.)23.

20 Szerzej zob. D. Lubasz w: M. Namysłowka, D. Lubasz, Ustawa o prawach konsumenta. Komentarz, Warszawa
2015, s. 201.

21 Zagadnienie to było przedmiotem analizy jeszcze na gruncie dyrektywy 97/7/WE – zob. m.in. wyrok Trybunału
Sprawiedliwości UE z 5 lipca 2012 r., C-49/11 Content Services Ltd przeciwko Bundesarbeitskammer, EU:C:2012:419,
zgodnie z którym udostępnienie konsumentowi informacji przewidzianych w art. 5 ust. 1 dyrektywy 97/7/WE wyłącznie
za pomocą hiperlinku na stronie internetowej danego przedsiębiorstwa nie spełnia wymogów ustanowionych we wskaza-
nym przepisie, gdyż informacje te nie są „przekazane” przez to przedsiębiorstwo ani nie są one „otrzymane” przez kon-
sumenta w rozumieniu tego przepisu. Por. także D. Lubasz, w: M. Namysłowska, D. Lubasz (red.), Świadczenie usług
drogą elektroniczną oraz dostęp warunkowy. Komentarze do ustaw, Warszawa 2011. Należy zwrócić uwagę na motyw
36 dyrektywy 2011/83/UE, w którym wskazano, że w sytuacjach związanych z wykorzystywaniem technologii ograni-
czających ilość lub czas przekazywanych informacji przedsiębiorca powinien spełnić minimalne wymogi informacyjne
i odesłać konsumenta do innego, uzupełniającego źródła informacji, na przykład „podając bezpłatny numer telefonu lub
hiperlink do swojej strony internetowej, na której stosowne informacje są bezpośrednio i łatwo dostępne”. Wykorzysty-
wanie takiego rozwiązania będzie jednak dopuszczalne tylko w zakresie zastosowania art. 19 u.p.k.

22 Artykuł 2 pkt 8 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym.
23 Zob. więcej D. Lubasz w: M. Namysłowka, D. Lubasz, Ustawa o prawach konsumenta. Komentarz, Warszawa 2015,
s. 49 i n.

49