Page 46 - Konsument w swiecie cyfrowym

Konferencja „Konsument w świecie cyfrowym”, Wrocław 25 marca 2015 r.

zawieraniu umów z konsumentami poza lokalem przedsiębiorstwa i dla umów zawieranych na
odległość, a także odmienne regulowała ona sposób udzielenia informacji oraz zakres wyłączeń.

Ustawa o prawach konsumenta traktuje jednak w sposób szczególny zagadnienia związane z umowa-
mi zawieranymi w sytuacjach nietypowych. Szczegółowo uregulowana została przede wszystkim prob-
lematyka związana z obowiązkiem informacyjnym. Dzięki informacjom, które muszą być przekazywa-
ne konsumentom, ma być osiągnięty wysoki poziom ochrony konsumentów i to zarówno w umowach
zawieranych w sytuacjach typowych, jak i nietypowych. Informacje mają na celu przede wszystkim
ułatwienie konsumentowi świadomego podjęcia decyzji o ewentualnym zawarciu umowy. W świetle
intensywnie rozwijającego się handlu elektronicznego i zwiększającego się zainteresowania nim przez
konsumentów, którzy coraz więcej umów zawierają np. on-line, konieczna jest zwłaszcza zwiększona
ochrona konsumentów ze względu na specyficzne miejsce i sposób zawierania umów w świecie cyfro-
wym oraz większe ryzyko transakcyjne. Katalog obowiązków informacyjnych dla umów zawiera-
nych poza lokalem przedsiębiorstwa i na odległość został więc istotnie rozbudowany. Wykaz z art. 12
u.p.k. obejmuje aż 21 kategorii informacji, które muszą być udzielone konsumentowi przed zawarciem
umowy w sytuacji nietypowej. Ponadto rozdział 3 u.p.k. zawiera związane z obowiązkiem informa-
cyjnym zasady dotyczące momentu przekazywania wymaganych informacji konsumentowi, sposo-
bu spełnienia obowiązków informacyjnych, sposobu potwierdzenia konsumentowi zawarcia umowy,
wymogi dotyczące zamówień z obowiązkiem zapłaty oraz przewiduje wybrane sankcje za uchybienie
obowiązkom informacyjnym i reguluje zasady ciężaru dowodu.

Należy jednak zadać sobie pytanie, czy szczegółowa regulacja obowiązków informacyjnych umów
w świecie cyfrowym rzeczywiście zapewnia odpowiednią ochronę konsumentów oraz uwzględnia
potrzeby tej platformy komunikacji, czy też jest zbędnym obciążeniem dla przedsiębiorców.

II. Obowiązki informacyjne przedsiębiorców wobec konsumentów
zawierających umowy w świecie cyfrowym

1. Informacje ogólne

Umowy zawierane w świecie cyfrowym należą w przeważającej części do umów, które ustawa
o prawach konsumenta definiuje w art. 2 pkt 1 jako umowy zawarte na odległość. Zgodnie z defi-
nicją są to umowy zawarte z konsumentem w ramach zorganizowanego systemu zawierania umów
na odległość, bez jednoczesnej fizycznej obecności stron, z wyłącznym wykorzystaniem jednego
lub większej liczby środków porozumiewania się na odległość do chwili zawarcia umowy włącz-
nie. Elementami konstrukcyjnymi umowy zawieranej na odległość mieszczącej się w zakresie pod-
miotowym ustawy o prawach konsumenta są zatem brak jednoczesnej fizycznej obecności stron,
tj. przedsiębiorcy i konsumenta, związany z formą zawierania umów wynikającą z wykorzystania
technik porozumiewania się na odległość do chwili zawarcia umowy włącznie, a także zawieranie
umowy w ramach zorganizowanego przez przedsiębiorcę systemu zawierania umów na odległość.
Warto zwrócić uwagę, że ustawa o prawach konsumenta, odmiennie od dotychczas obowiązują-
cej ustawy o ochronie niektórych praw konsumentów i odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną
przez produkt niebezpieczny, nie zawiera nawet przykładowego katalogu środków porozumiewa-
nia się na odległość. Uelastycznia to przyjęte rozwiązanie prawne uniezależniając od postępu tech-
nologicznego w zakresie rozwuju technik komunikacji i obejmuje możliwie szeroki zakres umów
zawieranych w świecie cyfrowym.

WE L 144 z 4.06.1997, s. 19; Polskie wydanie specjalne Dz. Urz. UE z 2004 r., rozdz. 15, t. 3, s. 319).
Motyw 5 dyrektywy 2011/83/UE.
Tak w stosunku do umów zawieranych w sytuacjach typowych uzasadnienie projektu ustawy o prawach konsumenta,

druk sejmowy nr 2076, Sejm VII kadencji, pkt V.
Zob. też E. Wojtaszek-Mik, Informacja przedumowna w dyrektywie 2011/83/UE w sprawie praw konsumentów

(problemy implementacyjne w prawie polskim), PPH 2014, nr 4, s. 24.

46