Page 36 - Konsument w swiecie cyfrowym

Konsument wobec wyzwań współczesności. Aspekty prawa materialnego i procesowego”, Szczecin 16 kwietnia 2015 r.

o kredyt konsumencki (art. 30) oraz umowy o kredyt wiązany (art. 31) poprzez wskazanie, co taka
umowa powinna zawierać, a nie co jest „częścią” umowy. Warto zwrócić uwagę, że we wszystkich
tych przypadkach mówi się co umowa powinna określać lub zawierać. Jest to zdecydowanie inna
– i godna aprobaty – technika legislacyjna. Tymczasem decydowanie przez prawodawcę co jest
częścią umowy (w dodatku integralną!) wydaje się nazbyt głęboką ingerencją w tradycyjne pojęcia
cywilistyczne.

Ad b)
Poza wskazanym wyżej pojęciem umowy, termin ten oznaczać także może czynność prawną, tj.
zgodne oświadczenie woli stron, którego skutkiem jest powstanie obligacyjnego stosunku prawne-
go. Jeżeli informacje udzielone przez przedsiębiorcę zgodnie z art. 12 stanowią „integralną część
umowy”, we wskazanym znaczeniu, wówczas należałoby je traktować jako wspólne i zgodne
oświadczenia obu stron (przedsiębiorcy i konsumenta). Tym samym konsument, przystępując do
umowy z przedsiębiorcą, oświadczałby dokładnie to samo, co przedsiębiorca. Taka konstatacja stoi
w sprzeczności z brzmieniem art. 12 ustawy o prawach konsumenta, który stanowi o udzieleniu
informacji przez przedsiębiorcę. Czy w przypadku udzielenia informacji (jednostronnej czynno-
ści) w ogóle można mówić o konsensusie? Wydaje się to dopuszczalne tylko gdyby jednocześnie
przyjąć, że aprobujące oświadczenie konsumenta traktować jako potwierdzenie (oświadczenie)
faktu udzielenia mu tych informacji. W tym sensie oświadczenie konsumenta byłoby komplemen-
tarne względem oświadczenia przedsiębiorcy. Trzeba jednak pamiętać, że nawet w tym ujęciu
informacje o których mowa mogą stać się verba legis integralną częścią umowy dopiero w chi-
li zawarcia umowy, a więc w chwili złożenia przez konsumenta oświadczenia o chęci zawarcia
umowy. Tymczasem informacje te powinny być udzielone przez przedsiębiorcę jeszcze na etapie
przedkontraktowym. Pojawia się tu wątpliwość, która wiąże się z rozstrzygnięciem charakteru
tych informacji oraz ich stosunku do oferty przedsiębiorcy, mianowicie: czy udzielenie informacji
określonych w art. 12 ustawy powinno poprzedzać złożenie oferty (rozumianej cywilistycznie),
czy też dopuszczalne jest przekazanie wskazanych informacji łącznie z ofertą (jako element treści
oferty, skierowanej do konsumenta). Z uwagi na redakcję przepisu art. 12 ustawy dopuszczalne,

Art. 30 ustawy o kredycie konsumenckim: Umowa o kredyt konsumencki, z zastrzeżeniem art. 31-33, powinna określać
(podkr. M.S.)… Art. 31 Umowa o kredyt wiązany lub w formie odroczonej płatności oprócz danych określonych w art. 30
powinna zawierać (podkr. M.S.)….

W tym sensie można mówić w ogóle o konsensie, który ze swej natury obejmuje przecież nie identyczne, a komplemen-
tarne (wzajemnie uzupełniające się) oświadczenia. De facto są one sprzeczne, w tym znaczeniu że przykładowo jedna ze stron
składa oświadczenie o woli sprzedaży danego dobra, a druga (wręcz przeciwnie) oświadczenie o woli kupna tego dobra.

Warto w tym miejscu zauważyć, że zakres informacji wymaganych art. 12 jest szeroki i obejmuje bardzo różnorodne
treści, w tym takie, które dotyczą bezpośrednio cech towaru/usługi oraz takie które mają charakter informacji prawnej albo
informacji indywidualizującej strony. Dla potrzeb dalszych rozważań warto ten przepis przytoczyć in extenso:

Art. 12. 1. Najpóźniej w chwili wyrażenia przez konsumenta woli związania się umową na odległość lub poza lokalem
przedsiębiorstwa przedsiębiorca ma obowiązek poinformować konsumenta w sposób jasny i zrozumiały o:

1) głównych cechach świadczenia z uwzględnieniem przedmiotu świadczenia oraz sposobu porozumiewania się z kon-
sumentem;

2) swoich danych identyfikujących, w szczególności o firmie, organie, który zarejestrował działalność gospodarczą,
a także numerze, pod którym został zarejestrowany;

3) adresie przedsiębiorstwa, adresie poczty elektronicznej oraz numerach telefonu lub faksu jeżeli są dostępne, pod
którymi konsument może szybko i efektywnie kontaktować się z przedsiębiorcą;

4) adresie, pod którym konsument może składać reklamacje, jeżeli jest inny niż adres, o którym mowa w pkt 3;
5) łącznej cenie lub wynagrodzeniu za świadczenie wraz z podatkami, a gdy charakter przedmiotu świadczenia nie po-

zwala, rozsądnie oceniając, na wcześniejsze obliczenie ich wysokości - sposobie, w jaki będą one obliczane, a także
opłatach za transport, dostarczenie, usługi pocztowe oraz innych kosztach, a gdy nie można ustalić wysokości tych
opłat - o obowiązku ich uiszczenia; w razie zawarcia umowy na czas nieoznaczony lub umowy obejmującej prenu-
meratę przedsiębiorca ma obowiązek podania łącznej ceny lub wynagrodzenia obejmującego wszystkie płatności za
okres rozliczeniowy, a gdy umowa przewiduje stałą stawkę - także łącznych miesięcznych płatności;
6) kosztach korzystania ze środka porozumiewania się na odległość w celu zawarcia umowy, w przypadku gdy są wyż-
sze niż stosowane zwykle za korzystanie z tego środka porozumiewania się;

36